Conference
2022
ئێکەتییا ئاینان د هزرا جزیریدا
2022-05
دیدگایەکێ سەردەمیانە بۆ توکمەبوونى پێکەوە ژیان
كۆرتیا ڤه‌كۆلینێ:
په‌یدابوونا شعرا سۆفیگه‌رى د جیهانا ئیسلامیدا، ئێک ژ ڕەوتێن بهێزێن ئەدەبیاتێ یە و گەلەک بابەتێن گرنگ ب خوەڤە گرتن، ژ وان ژى بابه‌تێ (ئێكه‌تیا ئایینان). ئەڤ بابەت دویڤچوون و لێکۆلینێ ل سەر پەسەندکرنا هزرا چەند ئایینان ل دەڤ ئێک کەسى دکەت، مه‌به‌ست ژ زۆریا ئایین و باوه‌ریا وێ ئاماژه‌یه بۆ زۆریا سیفات و و ناڤێن خودێ و ئه‌وێن حه‌قى پێ بلند د ناڤبـه‌را خه‌لكى دا و ژ سەرکێشێ ئەڤێ تیۆرێ (ابن عربى 1165-1240ز) ب ناڤودەنگترین گۆتنا سۆفیان ژى د ڤى ئالیدا (ب هژمارا مرۆڤان ڕێکێن چوونا بەرەڤ خودێ هەنە). بابەتێ (ئێكه‌تیا ئایینان د هزرا جزیریدا) ئێك ژ بابه‌تێن بالكێشه د ناڤ دیوانا جزیریدا، ئه‌ڤى بابه‌تى جهه‌كێ نه‌كێم ژ دیوانا وى ب خوه‌ڤه گرتیه، ب نه‌رینه‌كا سۆفیانه بۆ سه‌دێ ده‌هێ مشه‌ختى گه‌له‌ك بهێز هاتیه هه‌بوونێ. ئه‌ڤ هزرا تیۆرا ئێكه‌تیا ئایینان جزیرى ب چ ڕه‌نگ مفا ژێ دیتیه؟ هاتیه شرۆڤه‌كرن، دیارە جزیرى مفا ژ هەر ئێک ژ تێگەهێن ئاینێن (مەسیحى، ئێزدى، يەهودى...هتد)وەرگرتییە، هەروەسا ژ بلى ئایینێن ئەسمانى، جزیرى ئاماژە ب ئاینێن نەئەسمانى ژى، مینا بۆتپەرێسیێ کرییە. ڤه‌كۆلین ل سه‌ر شێوازێ ڕێبازا چەندى هاتیە ئەنجامدان، ب ئه‌نجامدانا شرۆڤه‌كرنا ژ بۆ به‌یتێن شعرى ژ دیوانا جزیرى هاتیه‌كرن و پاشان ژى ئه‌نجامێن ڤه‌كۆلینێ هاتینه دیاركرن.
كلیله‌په‌یڤ: سۆفیگه‌رى، سۆفیگه‌رى و ئه‌ده‌بیات، ئێكه‌تیا ئایینان، جزیرى، په‌یڤ و زاراڤێن ئایینان.
ڕەنگڤەدانا ئەفسانێ د هۆزانێن مەلایێ جزیریدا
2022-05
فۆلکلۆرا کوردى
1- کۆرتیا ڤەکۆلینێ:
بابەتێ (ڕەنگڤەدانا ئەفسانێ د ناڤ هۆزانێن مەلایێ جزیریدا) ئێک ژ بابەتێن ڤەکۆلینە ل سەر دیوانا مەلایێ جزیرى و زانینا ئالیێ ئەفسانەییە د ناڤ دیوانا ناڤبریدا، جزیرى ئەڤ بابەت ب ڕەنگەکێ باش د ناڤ هەلبەستا خوەدا بکارئینایە، ئەو ژى دابەشى سەر کەساتى، کەل و پەل، جھ، بالندە و بوونا نەتەوەیى وەکو پێکهێنێن ئاڤاکرنا چەند ئەفسانێن جودا جودا بکارئیناینە، بەلێ ئەڤ بکارئینانا مەلاى ژى ژ قالبێ وێ یێ ئەفسانەیى بەرەڤ قالبێ عیرفانیڤە چوویە، نەکو وەکى هندەک چیرۆکێن بێ بنەما و دویر ژ واقعیەت و ڕاستیێ.
پرسا جهێ گرنگى پێدانێ د ناڤا ڤێ ڤەکۆلینێدا، ئەو ژى: ئایا مەلایێ جزیرى ل چ ئاستى مفا ژ ئەفسانێ دیتیە؟ ڤەکۆلین ل سەر بنەمایێ وەسفى – شرۆڤەکارى هاتییە ئەنجامدان و تێدا پشتبەستن ل سەر چەند دێر ژ هەلبەستێن مەلایێ جزیرى هاتییەکرن، ل دوماهیێ ژى کۆمەکا ئەنجامان هاتینە دیارکرن.
کلیلە پەیڤ: ئەفسانە، ئەفسانە و ئایین، ئەفسانە و مێژوو، ئەفسانە و ئەدەبیات، مەلایێ جزیرى،
2020
تیۆرا نوورا سوهرەوەردى ل دەڤ مەلایێ جزیرى
2020-04
کورد و هەرێما جزیرا فۆراتێ
Suhrawardi’s Theory of Light and Malaye Jazizri
Research Summary:
The philosophy of Illumination (ishraqi) is one of the eastern branches of philosophy. After the movement of translation had stimulated during the Abbasid’s reign, philosophy also became a part of it. Meanwhile, individuals such as Ibn Sina and Al-Farabi could run the branch of peripatetic. Subsequently, Sheikh Shahab al-Din Suhrawardi (549-587 AH) had started running the branch of Illuminationist philosophy.
Illuminationism, different from other branches, has expanded the heart sphere and the 'discovery and intuition'. Not only the Illumninationists firmly believe in logical evidences, but also they acquire a large portion of their evidences from the heart as well as the discovery and intuition. The light Suhrawardi had mentioned, is the same thought he mentioned, that the source of the entire universe is from the light and the source of that light is from the true god (the Light of Lights). As for the Kurdish poet Malaye Jazizri, the aspects of Suhrawardi’s theory of light are especially obvious in Jaziri’s collections of poems called ("Dîwana Melayê Cizîrî") and thus, it is hypothesized that he was aware of the Suhraward’s philosophy.
The research focuses on the descriptive-analytics and classification of words on Jaziri’s collections of poems.
Key words: hikmat-i ishrāq, Suhrawardi, Al- Jaziri, Illumination and synonyms of illumination.
Back