2019-09

زانكويا نةوروز (Issue : 3) (Volume : 6)

ثوختة ميتافؤرا رِيَزمانى ئيَك ذ بابةتيَن بنةرةتييَن زمانظانييا ئةركيية كو ل ئةظان ساليَن بوورى طرنطييةكا مةزن ثىَ هاتييةدان. ضةمكىَ ميتافؤرا رِيَزمانى، زاراظةيةكة كو هاليداى بكارهيناية، مةبةست ذ ئةظى زاراظى طوهؤرينا كةتيطؤرييةكا رِيَزمانيية بؤ كةتيطؤرييةكا دى. بؤ نموونة كار و هةظالناظ دبنة ناظ و ب ئةظى رِةنطى رِادىَ ئةبةستراكتبوون و ئالؤزييا دةقى ثتر دبيت. ثرسيارا سةرةكييا ظةكؤلينىَ ئةظةية كو كردةيا ميتافؤرا رِيَزمانى وةكى ناظليَنان، تيَثةرى، دؤخ و شيَوةيى ضةوا و ب ض رِادة د زمانىَ ئةدةبى و زانستيدا دهيَنة بكارهينان؟ ئارمانجا سةرةكييا ظةكؤلينىَ ئةظةية كو رِؤلىَ ميتافؤرا رِيَزمانى د زمانىَ ئةدةبى و زانستيدا ل دويظ رِيَزمانا ئةركى سالوخ و شرِؤظة بكةت. د ئةظىَ ظةكؤلينيَدا كردةييَن سةرةكييَن ميتافؤرا رِيَزمانى، واتة ناظليَنان و دؤخدارى د ضةند كورتة ضيرؤكيَن كوردى و ثةرتووكةكا زانستيدا دهيَنة باسكرن. داتاييَن ظةكؤلينىَ ذ 9 كورتة ضيرؤكيَن دةظةرا بةهدينان و ثةرتووكةكا زانستى دهيَنة وةرطرتن. ظةكؤلينىَ دظيَت بزانيت ميتافؤرا رِيَزمانى د زمانىَ ئةدةبى و زانستيدا ضةوا دهيَتة بكارهينان و رِؤلىَ ميتافؤرا رِيَزمانى د مذدارييا ثةيامىَ و ثيَكظةطريَدانا واتاييدا ضةواية؟ ثةيظيَن سةرةكى: هاليداى، رِيَزمانا ئةركييا سيستيماتيك، ميتافؤرا رِيَزمانى، ئةركيَن زمانى.

2018-09

زانكۆیا زاخۆ (Issue : 3) (Volume : 6)

پۆختە: دەوروبەر ئێك ژ بابەتێن گرنگە د زمانڤانیێدا، چونكو ڕۆلەكێ‌ مەزن د دیاركرنا واتایێدا هەیە. ب شێوەیەكێ‌ گشتی دبیتە دوو جۆر، ئەو ژی: دەوروبەرێ‌ زمانی و دەوروبەرێ‌ نەزمانی. دەوروبەرێ‌ جڤاكی ئێكە ژ جۆرێن دەوروبەرێ‌ نەزمانی. مفایەكێ‌ مەزن د دیاركرنا واتایێن یەكەیێن زمانیدا هەیە، چونكو واتا بتنێ‌ ژ یەكەیێن واتایی پەیدانابیت، بەلكو ئالاڤێن نەزمانی ژی ڕۆلی د دروستكرنا واتایێدا دبینن. یەكەیێن واتایی گەلەك جاران ژ واتایا خۆ یا فەرهەنگی دەردكەڤن و پتر ژ واتایەكێ‌ ددەن، لەورا دەوروبەر واتایا مەبەستێ‌ دیاردكەت. ئەڤ ڤەكۆلینا ب ناڤێ‌ ((ڕۆلێ‌ دەوروبەرێ‌ جڤاكی د دیاركرنا واتایێدا (گوتنێن مەزنان وەكو نموونە) )) دوو پشكان ب خۆڤە دگریت، پشكا ئێكێ‌ ژ دوو بەندا پێكدهێت، د بەندێ‌ ئێكێدا ب شێوەكێ‌ تیۆری باس ل پێناسە و چۆر و گرنگییا دەوروبەری هاتییە كرن. د بەندێ‌ دوویێدا باس ل دەوروبەرێ‌ جڤاكی هاتییە كرن. پشكا دوویێ‌ ب شێوەیەكێ‌ پراكتیكی باسێ‌ ڕۆلێ‌ دەوروبەرێ‌ جڤاكی د شرۆڤەكرنا واتایێدا دكەت. پشتبەستن ل سەر ڕێبازا وەسفی شرۆڤەكاری هاتییە كرن بۆ دیاركرنا واتایێ‌ ب ڕێكا دەوروبەرێ‌ جڤاكی. بۆ ئەڤێ‌ چەندێ‌ ژی گوتنێن مەزنان هاتینە وەرگرتن، چونكو ئەڤ گوتنە ل دەم و جهەكی هاتینە گوتن بۆ مەبەستەكا تایبەت د ناڤ جڤاكیدا و بۆ جڤاكی داكو ببنە پەند و سەربوور بۆ خەلكەكی، لەورا بۆ شرۆڤەكرن و دیاركرنا واتایێن ئەوان فەرە بزڤرینە وی دەوروبەرێ‌ تێدا هاتینە بكارهینان. لدوماهیێ‌ دیاردبیت كو دەوروبەرێ‌ جڤاكی ڕۆلەكێ‌ سەرەكی د دیاركرنا واتایا گوتنێن مەزناندا دبینیت. پەیڤێن سەرەكی: دەوروبەر، دەوروبەرێ‌ نەزمانی، دەوروبەرێ‌ جڤاكی، واتا، گوتنێن مەزنان.