ئەز   Diler Kamal Ahmed


مامۆستایێ هاریكار


Membership


2025

2025-04-20,current
ئەندامێ لیژنەیا ئامادەكار

نەهەمین كۆنفرانسێ زانستییێ ناڤدەولەتییێ سەنتەرێ زاخۆ بۆ ڤەكۆلینێن كوردی - زانكۆیا زاخۆ

Academic Title

مامۆستایێ هاریكار

2023-10-10

Published Journal Articles

گۆڤارا زانكۆیا زاخۆ (Issue : 4) (Volume : 12)
ڤەدیتنا دینامیکێن دەروونی و جڤاکی د ڕۆمانا "نەییا بەندەمانێ" یا کەمال سلێڤانەیيدا ل دووڤ تيۆرييا ئه‌لفرێد ئه‌دلر‌ى

پوخته‌ ل دووڤ تیۆرییا ئەدەبی پەیوەندییەکا خورت د ناڤبەرا ڕۆمانێ و جڤاکی و تاکەکەسیدا هەیە، کو گەلەک جاران ڕۆمان دبیتە خۆدیکەک بۆ جڤاکی و تێدا دینامیکێن ئالۆزێن د ناڤبەرا تاکەکەسان و ژینگەها جڤاکیدا بەرچاڤ دکەت و دیتنێن کوورێن دەروونی ل دۆر ڕەفتار و هەستێن مرۆڤی وێنە دکەت. ل بن سیبەرا ئەڤێ دیتنێ، ئەڤ ڤەکۆلینە بزاڤێ دکەت ڕۆمانا "نه‌ييا به‌نده‌مانێ" شڕۆڤە بکەت و ب سەر مەودایێن دەروونی و جڤاکی یێن كه‌سايه‌تييێن ڕۆمانێ هل ببیت، کو نڤیسكارێ ئەوێ ب ڕێکا ته‌كنيكێن ئافراندنا ڕۆمانێ په‌نايا خوه‌ برييه‌ به‌ر و ب ئاراسته‌يه‌كێ جڤاكى ـ ده‌روونى بزاڤا نڤيسينا ڕۆمانا خۆ كرييه‌ كو ده‌ربڕينێ ژ ڕه‌وش و ژيانا تاكه‌كه‌سى و جڤاكه‌كێ ده‌ستنيشانكرى بكه‌ت. ڤەكۆلینێ خوە ل ژێر ناڤونیشانێ "ڤەدیتنا دینامیکێن دەروونی و جڤاکی د ڕۆمانا "نەییا بەندەمانێ" یا کەمال سلێڤانەییدا ل دووڤ تيۆرييا ئه‌لفرێد ئه‌دلرى" دیتییە. ژ بۆ ئەنجامدانا ئەڤێ ڤەکۆلینێ و دەستنیشانکرنا ئەڤان ڕەهەندان، ڤەکۆلەری تیۆرییا ده‌روونشيكارييا كه‌سايه‌تى يا ئه‌لفرێد ئه‌دلر‌ى ژێگرتییە، چونکی ئەڤ تیۆرييه‌ پێگه‌هێ جڤاكى و ئاوايێ ژيانكرنا تاكه‌كه‌سى د ناڤ كۆمێدا ب گرنگ دزانيت و دئێخيته‌ ژێر بارێ خواندن و دووڤچوونێ. ڤەکۆلەر گه‌هشتينه‌ ئەوی ئه‌نجامى كو ڕۆماننڤيسى ب باشى شيايه‌ پرسگرێكێن تاكه‌كه‌سى د ناڤ جڤاكيدا به‌رجه‌سته‌ بكه‌ت و ده‌ربڕينێ ژ ناسنامه‌يا كه‌سى و كۆمێ د چارچووڤه‌يه‌كێ دياركريدا بكه‌ت و گرێیێن ده‌روونى ب تايبه‌تى گرێيا "خوه‌كێمديتنێ" ل ده‌ڤ تاكه‌كه‌سان نيشان بده‌ت، کو ژ ئه‌نجامێ هه‌بوونا ئاريشه‌ و پرسگرێكان و هێزێن ژ خوه‌ مه‌زنتر په‌يدا دبیت. په‌يڤێن سه‌ره‌كى: کەسایەتی، گرێيا خوه‌كێمديتنێ، جڤاك، ئه‌دلر، نه‌ييا به‌نده‌مانێ، ڕۆمان.

 2024-12
زانكۆيا نه‌ورۆز (Issue : 2520) (Volume : 11)
به‌رجه‌سته‌بوونا ململانه‌يا دڕامايى د حه‌يرانۆكا كورديدا ب نموونه‌يا جۆرێ، هه‌بوونا هێزێن هه‌ڤدژ: مرۆڤ دژى خۆ و مرۆڤ دژى جڤاكى

Hayranok or Short Kurdish Folk Songs compose a distinguishing part of the Kurdish literature. They... See more

Hayranok or Short Kurdish Folk Songs compose a distinguishing part of the Kurdish literature. They pass the images and tales of traditions, norms, and the culture of Kurdish people through generations. The depiction of Kurdish boys and girls is clearly observed in Hayranoks. As folk literature covers a wide range branches such as drama, poetry, novel, ... etc., Hayranoks portray dramatic scenes between Kurdish boys and girls. They, more specifically, illustrate the dramatic conflicts these characters undergo to give an image about the conflicts of Kurdish people in life towards tbe challenges and the social factors. Therefore, this paper attempt to practically study the types of conflicts in the dramatic scenes of Hayranoks. A number of Hayranoks are selected as data for this study. The data covers different types of conflicts; however, in this paper, the conflicts of man versus society and versus himself are selected since these types are common in Kurdish Hayranok. Keywords: hayranok, drama conflicts, types of conflicts, man versus himself, man versus societ.

 2022-06

Conference

نەهەمین كۆنفرانسێ ناڤدەولەتییێ سەنتەرێ زاخۆ بۆ ڤەكۆلینێن كوردی - زانكۆیا زاخۆ
 2025-01
نواندنا دوالیزما ئەنیما و ئەنیمۆس د ئەفسانەیا شاهمارانێدا

پوختە بەرهەمێن هونەری بەرێ بنیاتێ خوه‌ ل سەر دوو جەمسەران ئاڤا دكەن، ئه‌و ژی "هەست و هزر، دەروون و ڕوح" د ڕامانسازییا ئەڤێ چەندێدا، ئانكو گشت داهێنانێن مرۆڤی پشكه‌كن ژ پەیاما مرۆڤایەتییێ. ل ژێر سیبه‌را ئەڤێ هەڤۆكێ زانایێ دەروونناسییێ "كارل گۆستاف یۆنگ"ی پشكه‌كا نوی د كووراتییا دەروونێ مرۆڤیدا ڤەدیتییە و د تیۆرییا خوه‌دا ب "نەستێ كۆمێ" ناساندییە.ئەفسانە ب قودیكا نەستێ كۆمێ وەكو كەرەستەیەك پێشنیار كرییە و ب شێوەیەكێ پۆلبەندی پێشبینییا وێنەیێن تەرزێن بنه‌ڕه‌تی د ئەفسانە و ئەدەبیاتێدا كرییه‌.ئه‌ڤ كاره‌ بەری هاتنا میتۆدۆلۆژیا و ڤەكۆلینێن دەروونی یێن مۆدرێن ل سەر ئەدەبیاتێ ئەنجامدایە و وەكو پزیشكەكێ پراكتیكی ب توندی ل سەر بنه‌ما و ستوونێن خوە جێگیر بوویه‌.ئەڤ ڤەكۆلینە ڕەهوڕیشالێن خوە ژ تیۆرا یۆنگی وەردگریت و ل سه‌ر ئاخا ئەفسانەیا كوردیدا شین دبیت.ڤەكۆلین ب ناڤونیشانێ "نواندنا دوالیزما ئەنیما و ئەنیمۆس د ئەفسانەیا شامارانێدا"یه‌. تێكەلبوونا دەروونشیكارییێ د بەرهەمێن ئەفسانەییدا ڕۆلەكێ گرنگ د تێگەهشتنا كووراتییێن دەروونێ مرۆڤیدا دگێڕیت، ژ ئەڤێ گۆشەنیگایێ "ئەفسانەیا شاماران"ێ وەكو نموونەیەكا بەرچاڤ د كەلتوورێ كوردیدا هاتییە هەلبژارتن.ڤەكۆلین وەسان دیار دكەت كو ئەفسانە د فرەڕەهەندییا تەرزێن بنه‌ڕه‌تیدا نموونەیەكا دەولەمەندە، بەلێ سنوورێ ڤەكۆلینێ‌ تەكەزێ ل سه‌ر بنەمایێ "ئەنیما ئانكو ڕوحا مێینە د دەروونێ زەلامیدا و ئەنیمۆس ب واتەیا ڕوحا نێرینە د دەروونێ ژنێدا" دكەت. هەروەكو نەخشەسازییەكا ناڤخۆی، ڕێنیشاندەر و پەیامگەهینەر د ناڤبەرا هەست و نەستێن مرۆڤیدا.ڤەكۆلین دەرازینكەكا گرنگە بۆ گەهاندنا مرۆڤی ب كووراتییا پارچەیێن دەروونی ب ڕێكا ئەفسانەیێ.دیسان ب ئەركێ بەرچاڤكرنا قۆناغێن وەرارا ئەنیما و ئەنیمۆس د گەشەكرنا دووالیانەی كەسایەتییێن سەرەكییێن ئەفسانەیا شامارانێدا ل گەل شڕۆڤكرنا گەشا یەكگرتن و هەڤسەنگییا ئەنیما و ئەنیمۆس د ئەفسانەیێدا. د ئەنجامدا ئەڤ ڤەكۆلینە بزاڤێ دكەت كو پرەكێ د ناڤبەرا كەلتوورێ كوردی و تێگەهشتنێن هەڤچەرخ د زانستێ دەروونناسیێدا چێبكەت، چونکی ئەفسانەیا شاهمارانێ ڕۆناهییێ ددەتە سەر گەشا تاكبوونێ، یان تەمامبوونا دەروونی مرۆڤ د ژیانا خوەدا و بزاڤا ئەوێ چەندێ دكەت هەڤسەنگییێ د ناڤبەرا لایەنێن نێر و مێ یێن كەسایەتییا خوەدا دورست بکەت، ئەڤە ژی نیشان ددەت كو چاوا ئەفسانەیا فۆلكلۆرییا كوردی دشێت ببیته‌ نموونەیا بەرجەستەكرنا گەشتەكا ئێكگرتنا ناڤخوییا دەروونێ مرۆڤی. پەیڤێن كلیلی: كەسایەتی، دروون، ئەنیما، ئەنیمۆس، شاهماران.