البحوث العلمية
2021
ره‌نگڤه‌دانا گرێیا لبیدۆ د چیڕۆكێن ئیسماعیل هاجانیدا كۆمه‌له چیڕۆكا شه‌ڤا فریشته ره‌ڤین وه‌كو نموونه/(Reflection of the Libido complex in the stories of Ismail Hagani). The collection of stories (The Night of the Flight of the Angels as a model)
2021-01
گوڤارا ئه‌كادیمیا زانكویا نه‌وروز (القضية : 1) (الحجم : 10)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ نیشاندانا بابه‌تێ گرێیا(لبیدۆ)ى و پڕاكتیزه‌كرنا ئه‌وێ لسه‌ر ده‌قێ چیڕۆكان.هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ جۆره گرێیه بڕه‌نگه‌كێ به‌رفرهه دناڤ هونه‌ریدا بگشتى و ده‌قێن ئه‌ده‌بیدا بتایبه‌تى دهێنه ره‌نگڤه‌دان و شلۆڤه‌كرنا ئه‌ڤان جۆره گرێیان دبیته رێكه‌ك بۆ ره‌خنه‌گر ى تاكو بشێت زێده‌تر نێزیكى واتایا بابه‌تێ ده‌قێ ئافراندى بیت.
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(ره‌نگڤه‌دانا گرێیا(لبیدۆ-Libido)د چیڕۆكێن(ئیسماعیل هاجانى)دا كۆمه‌له چیڕۆكا(شه‌ڤا فریشته ره‌ڤین)وه‌كو نموونه).لسه‌ر سێ به‌شان هاتیه دابه‌شكرن.به‌شێن ئێكێ و دووێ ژ بۆ باسكرنا ته‌وه‌رێ تیۆرى هاتینه ته‌رخانكرن و دناڤدا باسێ تێگه‌ه و پێناسا ده‌روونناسیا ئه‌ده‌بى و گرنگترین قۆتابخانێن ده‌روونناسىهاتیه‌كرن،هه‌روه‌سا باسێ بنه‌مایێن تیۆرا ده‌روونناسیا فرویدى ژى هاتینه‌كرن كو ژ روانگه‌ها خویاكرنا گرێیا لبیدۆیڤه هاتینه نیشاندان.به‌شێ سێ بۆ ته‌وه‌رێ پڕاكتیێ ڤه‌كۆلینێ هاتیه ته‌رخانكرن و بڕه‌نگه‌كێ پڕاكتیكى گرێیا لبیدۆى دناڤ ده‌قێن چیڕۆكێن كۆمه‌له چیڕۆكێدا هاتینه شلۆڤه‌كرن و لدوماهیێ ئه‌م گه‌هه‌شتینه هندێ كو گرێیا لبیدۆى دناڤ هه‌شت چیڕۆكاندا هاتیه ره‌نگڤه‌دان و نڤێسه‌ر شیایه بڕێكا به‌رجه‌سته‌كرنا ئه‌ڤێ گریێ ئاماژێ بده‌ته چه‌ندین بابه‌تێن جڤاكى و دیسان شیایه پانتاییه‌كا واتایى بده‌ته بابه‌تێ چیڕۆكان و خویابوویه كو ئه‌و گرێیه ده‌ربڕینه‌كا راسته‌وخو ژ حه‌زێن كپكریێن ئه‌وان كه‌سایه‌تیان كریه دناڤ چیڕۆكاندا.
2020
رۆلێ كه‌سایه‌تیان د داستانا فولكلۆریا كوردى (له‌علیخانا گوڤه‌یى)دا/ (The Function of the Characters in the Kurdish Folklore Epic - lAlikhana Kofi)
2020-12
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا زاخۆ (القضية : 4) (الحجم : 8)
كه‌سایه‌تى ئێك ژ ره‌گه‌زێن هه‌ره دیاره دناڤ ده‌قێ ڤه‌گێڕایدا،به‌لكو كه‌سایه‌تى بزاڤا رویدانێن ده‌قێ ڤه‌گێراى ئاراسته دكه‌ن و به‌ره‌ف پێشڤه دبه‌ن.ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ دیاركرنا رۆلێ كه‌سایه‌تیان دناڤ داستانا فولۆكلۆریا كوردیدا(له‌علیخانا گۆڤه‌ى) و كانێ چه‌وانێ ئه‌ڤ ره‌گه‌زه ژ بۆ خزمه‌تكرنا بابه‌تێ داستانێ هاتیه به‌رجه‌سته‌كرن.
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(رۆلێ كه‌سایه‌تیان د داستانا فولۆكلۆریا كوردى-له‌علیخانا گوڤه‌یى ـدا)لسه‌ر دوو پشكێن سه‌ره‌كى هاتیه دابه‌شكرن.مه د پشكا ئێكێدا،مه ده‌رازینكه‌ك تیۆرى دایه كه‌سایه‌تیێ وه‌كو پێكهات و ره‌گه‌زه‌كێ هونه‌رى دناڤ ده‌قێ ڤه‌گێڕایدا.پشكا دووێ،بۆ ته‌وه‌رێ پڕاكتیكیێ ڤه‌كۆلینێ هاتیه ته‌رخانكرن و مه ئه‌ڤ هه‌رسێ جۆرێن كه‌سایه‌تیان(سه‌ره‌كى،لاوه‌كى، په‌راوێزكرى) لسه‌ر ده‌قێ داستانێ پڕاكتیزه‌كرینه و لدوماهیكێ ئه‌م گه‌هه‌شتینه هندێ كو كه‌سایه‌تیێن(سه‌ره‌كى و لاوه‌كى و په‌راوێزه‌كرى)بتنێ دناڤ داستانێداهاتینه و سێ جۆر ژ كه‌سایه‌تیێن سه‌ره‌كى هه‌نه‌و و چه‌ندین كه‌سایه‌تیێن لاوه‌كى ژ بۆ هاریكاریكرنا كه‌سایه‌تیێن سه‌ره‌كى دناڤ ده‌قێ داستانێدا هاتینه به‌رجه‌سته‌كرن و كۆمه‌كا كه‌سایه‌تیێنت په‌راوێزكرى هه‌بووینه،به‌لێ چ رۆلێ به‌رچاڤ نه گێڕایه و دیسان بۆ مه خۆیا بوو كو ره‌گه‌زێ تراژیدى لسه‌ر ئه‌ڤێ داستانێ زاله.
ره‌نگڤه‌دانا ره‌گه‌زێن روونبێژیێ د رۆمانا (سۆتنگه‌ه)یا (بلند محه‌مه‌د)یدا/The reflection of the elements of the science of the statement in the novel of the Holocaust by the writer Baland Muhammad
2020-09
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا دهوك (القضية : 2) (الحجم : 22)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ دیاركرنا چه‌وانیا به‌رجه‌سته‌بوونا ره‌گه‌زێن روونبێژیێ دناڤ تێكستێ رۆمانێدا و كانێ هه‌ر ره‌گه‌زه‌ك شیایه تاكو چ راده، ده‌لاله‌تا تێكستێ رۆمانێ لناڤخوه بگریت.ره‌وانبێژى بگشتى و روونبێژى بتایبه‌تى زێده‌تر دناڤ ڤه‌كۆلینێن ره‌خنه‌یێن ئه‌ده‌بیدا لسه‌ر تێكستێ هۆزانێ هاتیه تایبه‌تمه‌ندكرن،به‌لێ د راستێدا ژانڕێن دیێن ئه‌ده‌بیژى ژ به‌رجه‌سته‌بوونا ئه‌ڤى ره‌گه‌زێ هونه‌رى د ڤالانین و بتایبه‌ت تێكستێ رۆمانێ كو ب باشى هه‌بوونا خوه دناڤدا به‌رجه‌سته‌دكه‌ت.
د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(ره‌نگڤه‌دانا ده‌لاله‌تا ره‌گه‌زێن روونبێژیێ د رۆمانا- سۆتنگه‌ه- یا بلند محمه‌دیدا) مه باگراوه‌نده‌ك تیۆرى لدۆر زاراڤ و تێگه‌هێ روونبێژیێ نیشاندایه و مه هه‌ر چوار ره‌گه‌زێن روونبێژیێ ژى باسكرینه.د ته‌وه‌رێ پڕاكتیكیدا،مه نموونێن پڕاكتیكى لدۆر هه‌ر چوار جۆرێن روونبێژیێ ژناڤ تێكستێ رۆمانا ناڤبرى پێشكێشكرین و بۆ مه خویا بوو كو لێكچواندن زێده‌تر ژ هه‌مى ره‌گه‌زێن دیتر دناڤ تێكستێ ئه‌ڤێ رۆمانێدا هاتیه و خوازه ل ریزا دووێ و خواستن ل رێزا سیێ و دركه‌ژى لدوماهیێ دهێت.ئه‌ڤ ره‌گه‌زه شیاینه ده‌لاله‌ته‌كا ڤه‌شارتیا مه‌زنا تێكستێ رۆمانێ لنافخوه بگرن كو باسێ ژ ئه‌وان ئێش و ئازاران دكرن یێن كو كه‌سین بێگونه‌ه دناڤ زیندانێن ریژێما به‌عسیدا د دیتن.
2019
ته‌كنیكا ڤه‌زڤڕینێ د رۆمانا(داویا شه‌رڤانه‌كى)یا نڤێسه‌ر:عصمت محمد بدل دا. /the technique of "flashback" in the novel "The End of the Warrior of the Writer: Ismat Muhammad Badal."
2019-12
گۆڤارى زانكۆ بۆ زانسته مرۆڤایه‌تییه‌كان-زانكۆى سه‌لاحه‌ددین (القضية : 6) (الحجم : 23)
ئەڤ ڤەکۆلینە ھەولدانەکە ژ بۆ دیارکرنا چەوانیا بکارئینانا تەکنیکا(ڤەزڤڕینێ)دناڤ دەقێ رۆمانێدا،ھەر وەکو دھێتە زانین،رەگەزێ ڤەگێڕانێ بگشتی و تەکنیکا(ڤەزڤڕینێ) بتایبەتی رۆلەکێ کاریگەر دگیڕیت ژ بۆ بەرجەستەکرنا زانیاریێن گرێدای دەمێ بەری رویدانێن رۆمانێ و دەمێ پشتی رویدانێ،ئەڤ چەندەژی جۆرە پانتاییەکێ د دەتە رۆماننڤێسی کو زانیاریێن زێدەتر لدۆر کەسایەتی و رویدانێن رۆمانێ پێشکێشی خواندەڤانی بکەت.
د ئەڤێ ڤەکۆلینا بناڤونیشانێ(تەکنیکا ڤەزڤڕینێ-Flashback-د رۆمانا:داویا شەرڤانەکی یا نڤێسەر:عسمەت محەمەد بەدەلی)دا،مە بابەتێ(تەکنیکا ڤەزڤڕینێ) ژلایێ تیۆریڤە دایە نیشاندان وەکو زاراڤ و تێگەهـ و جھێ ڤەزڤڕینێ دناڤ رەگەزێن ھونەریێن رۆمانێدا و دیسان مە باسێ گرنگی و جۆرێن ڤەزڤڕینێ ژی کرینە.د تەوەرێ پڕاکتیکیدا،مە سەنگیا ڤەکۆلینێ خستیە سەر پڕاکتیزەکرنا ھەرسێ جۆرێن ڤەزڤڕینێ و چەندین نموونێن پڕاکتیکی ژ ناڤ دەقێ ئەڤێ رۆمانێدا شلۆڤەکرینە و بۆ مە دیار بوو کو ھەرسێ جۆرێن تەکنیکا ڤەزڤڕینێ دناڤ ئەڤێ رۆمانێدا ھاتینە بکارئینان و تەکنیکا ڤەزڤڕینا دەرەکی ژ ئەوان ھەردوو جۆرێن دیترێ زێدەتر ھاتیە بکارئینان کو ئاماژە دایە چەندین زانیاریێن گرێدای دەمێ بەری رویدانێن رۆمانێ،تەکنیکا ڤەزڤڕینا ناڤەکی ل رێزا دووێ ھاتیە بکارئینان کو چەندین زانیاریێن گرێدای دەمێ پشتی رویدانین رۆمانێ بخوەڤە گرتینە و جۆرێ سیێ تەکنیکا ڤەزڤڕینا تێکەل ل رێزا سیێ ھاتیە بکارئینان کو چەندین زانیاریێن گرێدای دەمێ بەری و پشتی رویدانێن رۆمانێ پێشکێشکرینە.
2018
سیمیوس وه‌كو به‌رهه‌مهێنه‌رێ ده‌لاله‌تا تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندى(پراكتیزه‌كرن لسه‌ر هۆزانا باران یا محه‌مه‌د عه‌لى یاسین)/semiosis - as a generator of meaning in the creative literary text we conduct the poem of - Baran - of by Muhammad Ali Yasin Taha - as example
2018-09
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا زاخۆ (القضية : 3) (الحجم : 6)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ دیاركرناچه‌وانیا كاركرنا سیمیۆس (Sپmiosis)ێ ژ بۆ به‌رهه‌مئینانا ده‌لاله‌تان دناڤ تێكستێن ئه‌ده‌بیێن ئافراندیدا،چونكى ئه‌ڤ چه‌نده،ئانكو شلۆڤه‌كرنا نیشانێن تێكستێن ئه‌ده‌بیێن ئافراندى لدویڤ كاركرنا (سیمیۆس)ێ،دێ ڤه‌كۆله‌ر شێت زێده‌تر دناڤ كویراتیا ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا تێكستیدا چیته خار و ئه‌وێ ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتى دیاركه‌ت.سه‌ره‌ڕاى ئه‌ڤێ گرنگیا(سیمیۆس) ژ بۆ به‌رهه‌مئینانا ده‌لاله‌له‌تا نیشانان بخوه‌ڤه دبینیت به‌لێ تاكو نهۆ چ ڤه‌كۆلین یان نامه‌یێن ئه‌كادیمیێن تایبه‌ت ب ئه‌ڤى بابه‌تیڤه دناڤ ره‌خنا ئه‌ده‌بیا كوردیدا به‌رچاڤ نه‌كه‌تینه.
مه د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(سیمیۆس -Sپmiosis- وه‌كو به‌رهه‌مهێنه‌رێ ده‌لاله‌تا تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندى:پڕاكتیزه‌كرن لسه‌ر هۆزانا-باران- یا محه‌مه‌د عه‌لى یاسین تاها)، بابه‌تێ(سیمیۆس)ى ژلایێ پێكهات و ماهییه‌تێڤه به‌رجه‌سته‌كریه و تێگه‌ه و پێناسا(سیمیۆس)ى كریه،دیسان مه جهێ(سیمیۆس)ى و ره‌گه‌زێن پێكهینه‌ر و چه‌وانیا كاركرنا سیمیۆسێ دناڤ پێكهاتا زانستێ(سیمیۆلۆژ)یدا دیاركرنه،پشتى هینگێ مه (سیمیۆس)ێ ئه‌ڤان هه‌ردوو نیشانێن(باران،یار)ئه‌وێ هۆزانێ شلۆڤه‌كریه و ده‌لاله‌تا به‌رهه‌مهاتیى ژێ دیاركریه و خۆیا بو كۆ پڕانیا ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا ئه‌وێ هۆزانێ خوه دناڤ هه‌ر دوو نیشاناندا به‌رجه‌سته‌كر بوو بتایبه‌ت نیشانا(باران).
رۆلێ په‌یڤێن كلیلى د به‌رجه‌سته‌كرنا ده‌لاله‌تا تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندیدا/ (The function of keywords to embody the significance in creative texts: Application on the story collection - The Night of the Angels Flee - For the storyteller: Ismail Hagani)
2018-04
گوڤارا ئه‌كادیمیا زانكویا نه‌وروز (القضية : 2) (الحجم : 7)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ دیاركرنا چه‌وانیا ناڤگرتنا تێكستێن ئه‌ده‌بیێن ئافراندى بۆ (په‌یڤێن كلیلى-Kپywords) پێخه‌مه‌ت به‌رجه‌سته‌كرنا ئه‌وێ ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا دناڤ تێكستێن ئه‌ده‌بیێن ئارفاندیدا هه‌ی.ڤه‌كۆله‌ر دشێت بڕێكا شلۆڤه‌كرنا ئه‌ڤان په‌یڤێن كلیلى،ئه‌وێ ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیادناڤ تێكستێ ئه‌ده‌بیدا شلۆڤه و ئاشكه‌رابكه‌ت.سه‌ره‌ڕاى ئه‌وێ گرنگییا په‌یڤێن كلیلى ژ بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا تێكستێن ئه‌ده‌بیێن ئافراندى بخوه‌ڤه د بینیت،به‌لێ تاكو نهۆ دناڤ ره‌خنا ئه‌ده‌بیا كوردیدا چ ڤه‌كۆلینێن ئه‌كادیمیێن تایبه‌ت ب ئه‌ڤى بابه‌تیڤه به‌رچاڤ مه نه‌كه‌تینه.
د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(رۆلێ په‌یڤێن كلیلى(Kپywords)ژ بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا ده‌لاله‌تا تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندى:پڕاكتیزه‌كرن لسه‌ر كۆمه‌له چیڕۆكا:شه‌ڤا فریشته ره‌ڤین:یا ئیسماعیل هاجانى)،مه بابه‌تێ(په‌یڤێن كلیلى)ژلایێ پێكهات و ماهییه‌تێڤه به‌رچاڤكریه و مه پێناسه و تێگه‌هێ(په‌یڤێن كلیلى)دیاركریه،دیسان مه جهێ(په‌یڤێن كلیلى) دناڤ میتۆدێن ره‌خنه‌یى دا دیاركریه و ره‌هه‌ندێن پێكهینه‌ر و گرنگیا (په‌یڤێن كلیلى) ژلایێ تیۆریڤه نیشاندایه.د ته‌وه‌رێ پڕاكتیكیدا، مه(په‌یڤێن كلیلیێن)سێ چیڕۆكان شلۆڤه‌كرینه‌و دایه دیاركرن،كا چاوان په‌یڤێن كلیلى دناڤ ئه‌ڤان چیڕۆكاندا ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا تێكستێ لناڤخوه گرتیه.ژ ئه‌نجامێ ئاراسته‌كرنا پڕاكتیكیا ئه‌ڤان چیڕۆكان بۆ مه خۆیا بوو كو تێكستێ ئه‌ڤان چیڕۆكان،ئێك په‌یڤا كلیلى بخوه‌ڤه گرتبوو ئه‌ڤان په‌یڤێن كلیلى ده‌ربرین ژ ده‌لاله‌تا سه‌ره‌كیا ڤه‌شارتیا چیڕۆكان دكر و ئه‌ڤ په‌یڤێن كلیلى لسه‌ر تا سه‌رى تێكستێن چیڕۆكان هاتبوونه دووباره‌كرن و ناڤگرتن.
2017
(تیۆرا ره‌خنا فۆرمالیستیا رۆسى:پێكهات و بنیات) پراكتیزه‌كرن لسه‌ر هۆزانا-لێ لێ دایێ/(Russian formalism Theory: foundations and principles-applied to the "The Mother " poem –of Zharo Al-Duhoki)
2017-12
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا زاخۆ (القضية : 4) (الحجم : 5)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا پێكهات و بنه‌مایێن تیۆرا ره‌خنا فۆرمالیتیا رۆسى و پڕاكتیزه‌كرنا ئه‌وان بنه‌مایان لسه‌ر تێكسته‌كێ هۆزانا كوردى.فۆرمالیستیا رۆحسى وه‌كو ئێك ژ بناڤوده‌نگترین تیۆرێن ره‌خنه‌یێن ئیستاتیكى دهێته هژمارتن كو كاریگه‌رى لسه‌ر پێڤاژۆیا ره‌خنا ئه‌ده‌بیێ جیهانى كریه.
مه د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ (تیۆرا ره‌خنا فۆرمالیستیا رۆسى:پێكهات و بنیات- پڕاكتیزه‌كرن لسه‌ر هۆزانا- لێ لێ دایێ -یا ژارۆ دهوكى) و پشتى به‌رجه‌سته‌كرنا باگراوه‌نده‌كێ تیۆرى لدۆر سه‌رهلدان و تێگه‌ه و ناڤه‌ڕۆكا تیۆرا ره‌خنا فۆرمالیستیا رۆسى،مه كۆمه‌كا پێڕابوونان ژ بۆ شلۆڤه‌كرنا تێكسته‌كێ هۆزانێ ژ ئه‌وى باگراوه‌ندێ تیۆرى پۆخته‌كریه،مه ئه‌و هۆزانه لدویڤ ئه‌ڤێ تیۆرێ شلۆڤه‌كریه و خۆیابوو كو فۆرمێ ده‌ره‌كى و ناڤه‌كێى ئه‌ڤێ هۆزانێ ئالاڤه‌كێ ئه‌كتیڤه ژ بۆ شلۆڤه‌كرنا ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا دناڤ هۆزانێدا هه‌ى.
2015
رۆلێ ناڤونیشانى د به‌رجه‌سته‌كرنا رامانا تێكستێ كورته چیڕۆكێدا كۆمه‌له چیڕۆكا(شه‌ڤا فریشته ره‌ڤین)یا ئیسماعیل هاجانى وه‌كو نموونه/“The title’s function in embodiment of the short story –In the short stories collection named (The night of fleeing of the Angels) by Isammeel Hajany
2015-06
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا زاخۆ (القضية : 1) (الحجم : 3)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ خویاكرنا رۆلێ ناڤونیشانى ژ بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا رامان و ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا تێكستێ چیڕۆكێ دا و دیسان پێخه‌مه‌ت ده‌وله‌مه‌ندكرنا ره‌خنا ئه‌دبیا كوردى ب تیۆرێن ره‌خنه‌یێن ئه‌ده‌بیێن نوى. ناڤونیشانێ تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندى دبیته ئێكه‌م په‌یوه‌ندی دناڤبه‌را وه‌رگرى و تێكستى دا و د ئه‌نجام دا وه‌رگر هزره‌كا ده‌ستپێكى چ ژلایێ ئیستاتیكى یان ئایدۆیۆلۆژى لدۆر پۆختێ رامان و ده‌لاله‌تا تێكستى ژ ناڤونیشانى وه‌ردگریت.
مه دڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ (رۆلى نافونیشانى د به‌رجه‌سته‌كرنا رامانا تیكستێ كورته چیڕۆكێ دا- كۆمه‌له چیڕۆكا (شه‌ڤا فریشته ره‌ڤین) یا ئیسماعیل هاجانى وه‌كو نموونه) و پشتى به‌رجه‌سته‌كرنا باگراوه‌نده‌كێ تیۆرى لدۆر ناڤونیشانى، ناڤونیشانێ سه‌ره‌كیێ كۆمه‌له چیڕۆكێ شلۆڤه‌كریه و ڤه‌ژه‌نێن ده‌لالیێن وى لناڤ ناڤونیشانێن حه‌فت كورته چیڕۆكێن ڤێ كۆمه‌لێ به‌رجه‌سته‌كرینه كو براستى ناڤونیشانێن هه‌رحه‌فت كورته چیڕۆكان سه‌متبوونا خوه‌یا ده‌لالى لناڤ ناڤونیشانێ سه‌ره‌كى دگرنه به‌ر، به‌لێ رێژه‌یا ناڤونیشانێ سێزده كورته چیڕۆكێن دیتر سه‌متبوونا خوه دناڤ ره‌هه‌ندێن ده‌لالیێن ناڤونیشانێ سه‌ره‌كیێ كۆمه‌له چیڕۆكێ دا نابینن.
به‌رجه‌سته‌بوونا بنیاتێ ریتمى دناف بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانا نویخوازدا-هۆزانا رێ یا هۆزانڤان هزرڤان- وه‌كو نموونه./(the embodiment of rhythmic structure within the structure of semantic modern poem- a good example is the poem of the poet Hzrfan model)
2015-01
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا دهوك (القضية : 2) (الحجم : 18)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه هه‌ولدانه‌كه ژ بۆ خۆیاكرنا چه‌وانیا به‌رجه‌سته‌بوونا بنیاتێ ریتمیێ هۆزانا نویخواز دناف بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانێدا.هوزانا نویخواز یان هۆزانا په‌خشانكى ته‌وه‌رێ ریتما ده‌ره‌كى لبه‌رچاڤ وه‌رناگریت و پشتبه‌ستنێ لسه‌ر ریتما نافخوه‌یا هۆزانێ دكه‌ت،ئه‌ڤ ریتما نافخوه‌یى به‌رجه‌سته‌بوونا خوه دناڤ بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانێدا دبینیت.
مه د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ (به‌رجه‌سته‌بوونا بنیاتێ ریتمى دناف بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانا نویخوازدا-هۆزانا رێ یا هۆزانڤان هزرڤان- وه‌كو نموونه)و پشتى نیشاندنا ده‌رازینكه‌كا كورت لدۆر ریتمێ،مه بنیاتێ ریتمیێ هۆزانا ناڤبرى شلۆڤه‌كریه،خۆیا بوو كو ئه‌ڤ بنیاته د پڕانیا خال و ته‌وه‌رێن خوه‌دا به‌رجه‌سته‌بوونا خوه دناڤ بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانا ناڤبریدا دبینیت وه‌كو به‌رجه‌سته‌بوونا بنیاتێن ریتمیێن(ئاوازه،جۆرێ رستێن هۆزانێ،دووباره‌بوونا فۆنیمان)دناڤ بنیاتێ ده‌لالیێ هۆزانێدا.
ره‌نگڤه‌دانا ده‌لاله‌تا ره‌نگان د تێكستێ هۆزانێدا دیوانا:ستران و به‌فر و ئاگر یا(موئه‌یه‌د ته‌یب)وه‌كو نموونه/(reflection indication of the colors in the poetic text as in (Song, snow and the fire of the poet-Moaid Taib-model)
2015-01
گۆڤارى زانكۆ بۆ زانسته مرۆڤایه‌تییه‌كان-زانكۆى سه‌لاحه‌ددین (القضية : 6) (الحجم : 19)
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه خواندنێ لسه‌ر ره‌نگان و ده‌لاله‌تا ئه‌وان دناڤ تێكستێ هۆزانێدا دكه‌ت ،ئانكو ره‌نگى وه‌كو ئالاڤه‌كێ ره‌خنه‌ی به‌رجه‌سته‌دكه‌ت پێخه‌مه‌ت شلۆڤه‌كرنا ره‌نگڤه‌دانا ده‌لاله‌تا ره‌نگان دناڤ تێكستێ هۆزانێدا،ره‌نگ ره‌گه‌زه‌كێ گرنگه دناڤ پێكهاتا تێكستێ هۆزانێدا و چه‌ندین ده‌لاله‌تێن ڤه‌شارتى و نه راسته‌وخۆ لناڤخوه دگریت،سه‌ره‌ڕاى ئه‌ڤێ چه‌ندێ ره‌نگ دبیته ساخله‌ته‌كا ئیستاتیك و ره‌گه‌زه‌كێ گرنگ دناڤ پێكهاتا هونه‌ریا تێكستێ هۆزانێدا.
د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینا بناڤونیشانێ(ره‌نگڤه‌دانا ده‌لاله‌تا ره‌نگان د تێكستێ هۆزانێدا-دیوانلا:ستران و به‌فر و ئاگر-یا موئه‌یه‌د ته‌یب-ى وه‌كو نموونه) و پشتى نیشاندانا باگراوه‌نده‌كێ تیۆرى لدۆر تێگه‌هێ ره‌نگى و په‌یوه‌ندیا ئه‌وى ب تێكستێ هۆزانێڤه زێده‌بارى ئه‌ڤێ چه‌ندێ مه پۆخته‌ك لدۆر ده‌لاله‌تا گرنگترین ره‌نگ دناڤ ره‌وشه‌نبیریا مرۆڤایه‌تیدا و بره‌نگه‌كێ گشتى نیشاندایه.پشتى مه ره‌نگ دناف تێكستێ هۆزانا دیوانا ناڤبریدا شلۆڤه‌كرى،دیاربوو كو ئه‌و ره‌نگێن دناڤ ئه‌وان هۆزاناندا هاتینه به‌رجه‌سته‌كرن،ره‌نگڤه‌دانا گه‌له‌ك ده‌لاله‌تا ڤه‌شارتیا ده‌ربڕینێ ژ ره‌وشا وژدانیا هۆزانڤانى دكه‌ت و جیهانێن ویێن ڤه‌شارتى نیشاندده‌ت و ده‌ربڕینێ ژ ژان و ئازار و نه‌خۆشیێن گه‌لێ هۆزانڤانى دكه‌ت.
2011
بۆچى هۆزانا كه‌ڤنا كوردى نه‌هاتیه ناڤونیشانكرن..؟/(Why was the ancient Kurdish poetry not titled?)
2011-04
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا دهوك (القضية : 1) (الحجم : 14)
هۆزانا كه‌ڤن یانژى هۆزانا كلاسیكیا كوردى ژ گه‌له‌ك لایانڤه هاتیه ڤه‌كولین چ ژ لایێ فورمى یانژى ناڤه‌روكێڤه، به‌لێ تاكو نهۆ چ خواندن یان ڤه‌كولینێن تایبه‌ت دڤى بیاڤى دا(بۆچى هۆزانا كه‌ڤنا كوردی نه‌هاتیه ناڤونیشانكرن؟) دناڤ ره‌خنا كوردى دا فبه‌رچاڤێن مه نه‌كه‌تینه .و میتودێن نویێن ره‌خنه‌یى - مینا سیمیوتیكا- گرنگیه‌كا مه‌زن ب ناڤونیشانێ تێكستێ ئه‌ده‌بیێ ئافراندى د به‌خشن و بدیتنا وان،ناڤونیشان ئه‌له‌مینته‌كێ هه‌ره گرنگ و سه‌ره‌كیێ هۆزانێیه. ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ مه بفه‌ردیت ئه‌م ڤى بابه‌تى ب ڤه‌كولینین و ب ئازرینین.
مه د ڤێ ڤه‌كولینێ دا هه‌ولدایه وان ئه‌گه‌ران خویابكه‌ین یێن كو د بوونه رێگر د پرۆسا ناڤونیشانكرنا هۆزانا كه‌ڤنا كوردى دا.هه‌لبه‌ت مه ئه‌ڤ ئه‌گه‌ر و ره‌هه‌نده لبه‌ر روناهیا ژێده‌رێن ره‌خنا عه‌ره‌بى رۆنڤه‌كرینه چونكى دناڤ ره‌خنا كوردى دا چ ژێده‌ر فبه‌ر چاڤێنه مه نه‌كه‌تینه كو ئه‌ڤ بابه‌ته ئازراندبیت و دیسان هۆزانا عه‌ره‌بى ژ گه‌له‌ك لایانڤه ژى كارتێكرن لسه‌ر هۆزانا كه‌ڤنا-هۆزانا عه‌روزى- كریه. و لدوماهیێ بۆ مه خویا بوو كو كۆمه‌كا ئه‌گه‌ران هه‌بووینه دناڤ ڤێ هۆزانێ دا دهاتنه به‌رجسته‌كرن كو بڕه‌نگه‌كێ نه‌راسته‌و خو جهێ ناڤونیشانى دگرت،به‌لێ بدیتنا مه نه‌هه‌مى ئه‌گه‌رێن نه ناڤه‌نیشانكرنا هۆزانا كه‌ڤنا عه‌ره‌بى لسه‌ر هۆزانا كوردى په‌یره‌و دبن و دیسان ئه‌م شیاینه ئه‌دگاره‌كێ دیتر لسه‌ر ساخله‌تێن هۆزان كه‌ڤن و نوى زێده‌بكه‌ین،ئه‌و ژى نه‌بوونا ناڤونیشانیه دناڤ هۆزانا كه‌ڤن دا و دیسان هه‌بوونا ناڤونیشانیه دناڤ هۆزانا نوى دا.
ڕۆلێ تێكستێ هه‌ڤته‌ریب ژ بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا رامانا تێكستێ هۆزانێ/(the function of the parallel to realize the meaning of the poetic text – the divan of the poet Mo’aid Tayyib’s “Song, Snow and Fire” as a sample)
2011-01
گوڤارا زانستێن مرۆڤایه‌تى یا زانكۆیا دهوك (القضية : 2) (الحجم : 14)
ئه‌ڤ ڤه‌كولینه هه‌ولدانه‌كه دناڤ ره‌خنا كوردى دا هاتیه‌كرن ژ بۆ خویاكرنا رۆلێ تێكستێ هه‌ڤته‌ریب پێخه‌مه‌ت به‌رجه‌سته‌كرنا رامانا تێكستێ هۆزانێ.هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ جۆره ڤه‌كولینه دناڤ ره‌خنا كوردى دا بره‌نگه‌كێ ده‌گمه‌ن و بژاره دهێنه ڤه‌دیتن و مینا ئه‌زموونه‌كا نوییا ره‌خنه‌یى خوه به‌رجه‌سته‌دكه‌ن.تاكو نهۆ چ ڤه‌كولینێن خۆسه‌ر و تایبه‌تمه‌ندن و دبیاڤێ هۆزانێ دا فبه‌رچاڤێن مه نه‌كه‌تیه كو ده‌رازینكێن تێكستێ هه‌ڤته‌ریب وه‌كو ئێك یه‌كه‌یا ره‌خنه‌یى وه‌رگرتبن و لسه‌ر دیوانه‌كا هۆزانێ پراكتیزه‌كربن،ژهه‌ژى گۆتنێیه كو هنده‌ك ڤه‌كولینێن ره‌خنه‌یى دڤى بیاڤى دا هاتینه‌كرن ئه‌وژى بتنێ یه‌كه‌یه‌كا وه‌كو –ناڤونیشانى- بخوه‌ڤه دگرن لێ كو هه‌مى یه‌كێن ده‌رازینكێ بخوه‌ڤه بگرن دناڤ ره‌خنا ئه‌ده‌بێ كوردى دا فبه‌رچاڤێ مه نه‌كه‌تیه .ئه‌ڤجار پێخه‌مه‌ت ده‌وله‌مه‌ندكرنا ره‌خنا كوردى دڤى بیاڤێ ره‌خنه‌یى ژیدا مه‌ئه‌ڤ ڤه‌كولینا بناڤونیشانێ (رۆلێ تێكستێ هه‌ڤته‌ریب ژبۆ به‌رجه‌سته‌كرنا رامانا تێكستێ هۆزانێ- دیوانا ستران و به‌فر و ئاگر وه‌كو نموونه)راسته‌سه‌ركریه و رۆلێ ڤى تێكستى وه‌كو (به‌رگێ دیوانێ و سوپاسى ناڤونیشان.هتد)دناڤ دیوانا ناڤبرى دا دیه خویاكرن و لدوماهیكێ ژى ئه‌م گه‌هه‌شتینه چه‌ند ئه‌نجاما.
الرجوع